Landsnet hefur kært ákvörðun Sveitarfélagsins Voga um að hafna umsókn um framkvæmdaleyfi fyrir Suðurnesjalínu 2 til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála.
Grindavíkurbær, Hafnarfjarðarkaupstaður og Reykjanesbær höfðu áður samþykkt umsókn Landsnets um framkvæmdaleyfi fyrir sömu línu og framkvæmdir við línuveg í ósnortnu hrauni voru þegar hafnar innan lögsagnarumdæmis Hafnarfjarðar.
Framkvæmdaleyfi fékkst fyrst 2013 en landeigendur kærðu það og árið 2016 ógilti Hæstiréttur framkvæmdaleyfið á grundvelli gallaðs umhverfismats og tali að skoða hefði þurft fleiri kosti. Skipulagsstofnun gaf út 2020 nýtt umhverfismat þar sem sex kostir voru skoðaðir.
Skilyrði fyrir veitingu framkvæmdaleyfis uppfyllt
Landsnet byggir kæru sína á því að öll skilyrði laga fyrir veitingu framkvæmdaleyfis hafi verið uppfyllt og því sé höfnun Voga ólögmæt auk þess sem hún vekur upp mörg álitamál sem nauðsynlegt er að fá skorið úr um.
„Suðurnesjalína 2 er mikilvæg framkvæmd til að tryggja raforkuöryggi íbúa og atvinnulífs á Suðurnesjum og hafa stjórnvöld sett svæðið í forgang við uppbyggingu flutningskerfisins enda öryggi raforkukerfisins á svæðinu ábótavant og mikilvægt að bæta þar úr sem fyrst. Þrjú af fjórum sveitarfélögum sem línan mun liggja um, og nær allir landeigendur, hafa samþykkt lagningu hennar. Ákvörðun Voga að hafna framkvæmdaleyfinu, þrátt fyrir að Landsnet hafi uppfyllt öll skilyrði fyrir útgáfu framkvæmdaleyfis, voru því vonbrigði og setur verkefnið í uppnám“ segir Guðmundur Ingi Ásmundsson forstjóri Landsnets.
Aðspurður um afstöðu Skipulagsstofnunar, sem vill að jarðstrengur verði lagður í jörðu meðfram Reykjanesbraut, segir Guðmundur Ingi að stofnunin meti þetta út frá sjónrænum áhrifum línunnar en Landsnet þurfi að taka til fleiri þátta. Til dæmis hafi Umhverfisstofnun í áliti sínu lagst gegn jarðstrengjum vegna áhrifa á hraun. Rannsóknir við undirbúning verkefnisins sýni að svæðið er útsett fyrir jarðskjálftum og eldgosum sem gerir það að verkum að jarðstrengskostur er ekki góður á þessu landsvæði. Hætta sé á að hraunrennsli og miklar hreyfingar á landinu skemmi jarðstreng en loftlínur þoli umtalsverða hreyfingu auk þess sem líklega sé hægt er að verja möstrin fyrir hraunrennsli með varnargörðum. Líkurnar á því að unnt verði að tryggja öruggt rafmagn við erfiðar aðstæður á Reykjanesi séu því mun meiri með loftlínu, að sögn Guðmundar Inga.
Jarðstrengur ekki í samræmi við raforkulög
Segir Guðmundur Ingi í samtali við Fjarðarfréttir að Landsnet þurfi að fylgja raforkulögum og stefnu stjórnvalda og lagningu raflína í flutningskerfinu og segir þar kröfu um að velja hagkvæmustu leiðina. Skv. þeim sé því einungis í byggð, eins og í Hafnarfirði, sem heimilt sé að leggja jarðstreng sem geti verið um tvöfalt dýrari.
„Loftlínuvalkosturinn sem sótt var um framkvæmdaleyfi fyrir tryggir best afhendingaröryggi raforku, af þeim kostum sem voru skoðaðir. Líkurnar á því að unnt verði að tryggja öruggt rafmagn við erfiðar aðstæður á Reykjanesi eru mun meiri með loftlínu.
Einnig felur jarðstrengsvalkostur í sér umtalsverðan viðbótarkostnað sem notendur raforku þyrftu að borga. Auk þess sem sá kostur fellur ekki að stefnu stjórnvalda um lagningu raflína í flutningskerfinu og er ekki í samræmi við raforkulög. Í ljósi þessa er Landsneti að lögum ekki heimilt að ráðast í dýrari framkvæmd enda hafi dómstólar komist að niðurstöðu um að líta beri til sjónarmiða um hagkvæmni og öryggi við ákvarðanir uppbyggingu flutningskerfisins, m.a. viðmiða stefnu stjórnvalda um lagningu raflína. Á því byggist m.a. ákvörðunin um að kæra höfnun Sveitarfélagsins Voga á framkvæmdaleyfi vegna Suðurnesjalínu 2,“ segir í tilkynningu Landsnets.
Umhverfissamtök kæra sveitarfélögin
Fimm umhverfissamtök hafa kært þá ákvörðun Landsnets að óska eftir framkvæmdaleyfi; Hraunavinir, Landvernd, Náttúruverndarsamtök Íslands, Náttúruverndarsamtök Suðvesturlands og Ungir umhverfissinnar.
Auður Anna Magnúsdóttir, framkvæmdastjóri Landverndar, segir í svari til Fjarðarfrétta að samtökin kæri framkvæmdaleyfi þriggja sveitarfélaga til handa Landsneti þar sem þau séu í ósamræmi við skýra niðurstöðu Skipulagsstofnunar. Segir Auður Anna Landsnet og sveitarfélögin hundsa þá niðurstöðu og vilji enn leggja loftlínu
Guðmundur Ingi segir kæruna ekki beint að Landsneti heldur sveitarfélögunum sem gáfu út leyfin og telur kærurnar snúi meira að formsatriðum. Bendir hann á að Grindavíkurbær endurútgaf sitt framkvæmdaleyfi nú í janúar þar sem öllum skilyrðum voru uppfyllt.
Segist Guðmundur Ingi vonast eftir flýtimeðferð hjá úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sem gæti tekið um þrjá mánuði en afgreiðslan gæti líka tekið miklu lengri tíma.
Ítarlegur undirbúningur og vandað samráðsferli
„Umsóknir Landsnets um framkvæmdaleyfin fyrir Suðurnesjalínu 2 byggðu á samþykktri kerfisáætlun og ítarlegum undirbúningi þar sem lagt var mat á umhverfisáhrif ólíkra valkosta og hagsmunaaðilum tryggð aðkoma í gegnum vandað samráðsferli frá fyrstu stigum. Aðrar umsagnir, álit og leyfi liggja fyrir og samið hefur verið við langstærsta hluta landeigenda á línuleiðinni,“ segir í tilkynningu frá Landsneti og upplýsir Guðmundur Ingi að ekki hafi náðst samningar við eigendur einnar jarðar og ekki hafi allir eigendur þriggja jarða samið. Staðan er samt sú að náðst hafa samningar við 95% landeigenda á línuleiðinni.
