Einn ágætur prestur sagði að það væri fátt skemmtilegra en að gifta þetta unga fólk. Það vildi helst ljúka athöfninni af í hvelli til að komast heim til að gera eitthvað skemmtilegt. Taldi presturinn þetta komast næst því í gleði í prestþjónustu að jarða framsóknarmenn.
Auðvitað er gleði unga fólksins nokkur, framtíðin blasir við, líf og starf. Þó er einn hængur á. Hann er sá að það er erfitt fyrir ungt fólk að stofna heimili, eftir að hafa flogið úr hreiðri foreldra. Kostir unga fólksins eru þeir að leigja íbúð eða að kaupa.
Leiga, eða afborganir og vextir, munu alltaf verða svipaðar fjárhæðir, nema að góðhjartaðir leigi út íbúðir til vörslu.
Hindranir
Þær hindranir sem mæta íbúðakaupendum eru margar. Fyrsta hindrunin er greiðslumat sem kaupendur fasteigna þurfa að undirgangast vegna lántöku. Útkoman úr greiðslumati er stundum á þann veg að geta unga fólksins til þess að greiða afborganir og vexti er metin jafnvel lægri en það greiðir þegar í leigu! Það kann að hljóma undarlega enda óskiljanlegt mannanna verk.
Önnur hindrun er hátt verð á íbúðum á höfuðborgarsvæðinu. Frá aldamótum hefur raunverð á íbúðum hækkað um 60%. Breyting á byggingareglugerð hefur þar ekkert að segja því þetta á einnig við um gamlar íbúðir.
Enn önnur hindrun er sú að ungt fólk virðist helst hafa áhuga að að festa rætur miðsvæðis, en þar hefur AirB&B fest rætur. Höfuðborgarsvæðið er stórt og miðsvæðin er einungis lítill hluti þess.
Skortur
Það er hin almenna regla á markaði að verðhækkanir eru vegna skorts. Það er skortur á íbúðum á höfuðborgarsvæðinu, það vantar um 3.000 íbúðir til að viðhalda jafnvægi í verði. Svo virðst sem yfirvöld í Reykjavík ætli að leggja höfuðáherslu á þéttingu byggðar miðsvæðis. Það verður alltaf dýr lausn fyrir ungt fólk.
Það verður því hlutskipti sveitarfélaga í suðvesturkjördæmi að bæta úr skorti á íbúðarhúsnæði. Vissulega kann það að vera utan miðsvæðis. Það eru heldur ekki allir vinnustaðir miðsvæðis.
Vextir
Þrátt fyrir háa vexti í alþjóðlegum samanburði, þá hafa vextir á Íslandi lækkað. Ein leið til vaxtalækkunar er stöðugleiki. Þá væri öll umræða um svokallaða verðtryggingu úr sögunni. Reyndar er það svo að vextir af „óverðtryggðum“ lánum eru um 1% hærri en vextir af „verðtryggðum“ lánum. Vextir af lánum hjá lífeyrissjóðum eru um 0,4% lægri en hjá bönkum. Það er mannanna verk. Lækkun vaxta úr 4% í 3,5% á 40 ára láni lækkar greiðslur um 7%. Óbreytt greiðsla styttir lánstíma úr 40 árum í 35 ár. Það er ávinningur af stöðugleika.
Það er með öllu óþarfi að lögbinda stuttan lánstíma. Fólk hefur forræði á fjármálum sínum og getur, skapist til þess svigrúm, greitt aukaafborganir til að létta síðari greiðslubyrði eða stytta lánstíma.
Það má ekki éta upp vaxtalækkanir með því að viðhalda skorti á íbúðamarkaði. Það er ungt fólk sem greiðir fyrir skortinn.
Lausnin er því að auka framboð íbúðarhúsnæðis á höfuðborgarsvæðinu líkt og verið hefur stefna Sjálfstæðisflokksins í þeim sveitarfélögum þar sem flokkurinn er í meirihlutasamstarfi.
Vilhjálmur Bjarnason alþingismaður
skipar 5. sæti á lista Sjálfstæðisflokksins í SV-kjördæmi.
